Sâdi neden hâlâ hayatta?

Sâdi neden hâlâ hayatta?

Sâdi neden hâlâ hayatta?

Sâdi, tüm Farsça konuşanlar ve edebiyat severler tarafından sevilmektedir. O, etkili Farsça düzyazının zirvesinde duruyor. Onun iki ünlü eseri Bostan ve Gülistan'daki şiirleri ve fıkraları halkın sözleridir. Toplumda pek çok kişi, saygınlığını ve konumunu göstermek için Sâdi'nin şiirlerine ve fıkralarına başvuruyor.

 

Sâdi'nin önemi ve edebi özellikleri

Kısa ve sade yazı Sâdi'nin eserlerinin iki önemli özelliğidir. Bugün Sâdi'nin pasifizmi dünyada çok iyi biliniyor. Belagatli bir üslupla eserlerinde insan olmayı, adalet odaklı olmayı, ahlaklı olmayı ve insanların istismarından kaçınmayı vurguluyor. Bu özelliğin açık bir örneğini şu ayetlerde görüyoruz:

"Ademoğulları, yaratılışta tek bir cevher olan tek bir bedenin üyeleridir

Devran, vücudun her hangi bir kısmını acıtırsa, diğer uzuvları rahat edemez

Başkalarının acılarına üzülmezsen / sana insan demek yakışmaz

 

İranlılar arasında Sâdi’nin yeri

İranlılar Sâdi gibi bir şaire sahip olmaktan gurur duyuyor ve, kısa bir süreliğine de olsa, Sâdi'nin mezarında bulunmanın büyük bir onur olduğunu düşünüyor. 7. yüzyılın bu ünlü şairinin ünü, İran'ın siyasi sınırlarının ötesine geçmiş ve kültürel sınırlarının genişlemesinin bir kısmı da ondan kaynaklanmaktadır, çünkü Sâdi eserlerinde barıştan, nezaketten, şefkattan, hoşgörü ve iyilikten bahseder. Bu önemli özellik bir diğer ünlü İranlı şair "Hafız"ın da dikkat çekmitir. Hafız ünlü gazelinde şöyle diyor: "ey Sadi, iyi insan asla ölmez / Adı iyilikle anılmayan insan ölüdür."

Sâdi yaklaşık yedi yüz yıldır İran'ın ilk öğretmeni olarak biliniyor. "Şeyh-i Ecel", "Söz Ustası" ve "Söz Padişahı" Sâdi'nin diğer unvanlarıdır. Edebiyat ve şiir insanları, düzyazılarının belagatinden ve eserlerinin düzeninden dolayı ona bu unvanlar vermişlerdir. Sâdi'nin eserleri Fars dili ve edebiyatının öğretimin kaynaklarından biridir. Sâdi'nin tam adı "Ebu Muhammed Müşerrefuddin Muslih bin Abdullah bin Müşerref" olup, Sâdi mahlasıyla da bilinmektedir. Mahlas, şairlerin kendileri için seçtikleri sanatsal bir unvandır. Sâdi'nin bu unvanı Fars'ın en meşhur Atabeyi olan "Ebu Bekir bin Sâd bin Zengi" isminden aldığı söylenmektedir. Atabeyler yedinci kameri yüzyılda Şiraz'da hüküm sürüyordu.

Sâdi gençliğinde edebiyat ve dini ilimleri öğrenmek için Bağdat'taki Nizamiye Okulu'na gitti. Orada Şahabuddin Sühreverdi ve İbn Cevzi gibi büyük ustaların talebesi oldu. Arapça sözdizimini, Kur'an'ı, içtihat ve ilkelerini öğrendikten sonra vaiz olarak Hicaz, Şam ve Anadolu'ya seyahat etti.

Sâdi'nin dünyaca ünlü iki eseri; "Bostan" ve "Gülistan"

Sâdi, seyahatlerinden edindiği tecrübelerle ilk kitabı Bostan'ı yazdı. Bostan bir şiir kitabıdır. Sâdi, 1257 yılında Şiraz'a döndüğünde, o eserini Ebu Bekir bin Sâd bin Zengi'ye hediye etti. Guardian dergisi Sâdi'nin Bostan adlı eserini insanlık tarihinin en iyi 100 kitabı arasında gösterdi.

"Gülistan"ı yazmanın hikayesi Bostan'dan farklıdır. Sâdi Gülistan'ı yaklaşık altı ayda yazdı. Bu kitap hayat dersleriyle dolu. "Kralların Hayat hikâyesi", "Dervişlerin Ahlakı", "Tasarrufun Faziletleri", "Susmanın Faydaları", "Sevgi ve Gençlik", "Zayıflık ve Yaşlılık", "Eğitimin Etkisi" ve " Konuşma Kuralları" kitabının sekiz bölümünün de bunu gösterdiği anlaşılıyor. Sâdi'nin bu kitaptaki sözleri halk arasında bir atasözü haline gelmiştir.

Sâdi’nin Mezarı

Sâdi'nin mezarı Şiraz'dadır. "Sâdiye" adıyla anılan bu türbe Fehandej dağının eteklerinde yer alıyor. Buranın Sâdi Hanqah’ı (manastır) olduğu söyllenyor. Hanqah, guruların ve dervişlerin yaşadığı yerdir. Bu uzun sekizgen binanın inşaatı ve tamamlanmasında İran mimari tarzı kullanılmıştır. Bu konağın yemyeşil ortamı ve iç ısıtan bahçesi bugün İran edebiyat ve sanatının pek çok insanının ziyaret yeri vesığınağıdır.

21 Nisan günü, İran ulusal takviminde Sâdi Günü olarak adlandırılıyor.

İsim Sâdi neden hâlâ hayatta?
Ülke İRAN
lakapسعدی
Production Timeقرن هفتم
Eserlerگلستان بوستان غزلیات
Yard period
Tip,

[Daha Fazla]

Metninizi girin ve Enter'a basın

Yazı tipi boyutu değişikliği:

Kelime aralığını değiştir:

Satır yüksekliğini değiştir:

Fare türünü değiştir: