Bayezid Bestami

Bayezid Bestami, Hicri ikinci yüzyılın büyük bir mutasavvıfıdır. Hicri 2. yüzyılın ikinci yarısında Semnan eyaletinin Şehrûd şehrinin Bestam kentinde dünyaya geldi. Unvanı Sultan el-Arifin'dir. Ona bu lakabı sufiler vermiştir. Tasavvuf, dünyanın cazibesinden uzaklaşarak insanın hakikate ulaşabileceğine ve ona bağlı kalabileceğine inanan bir düşünce ekolüdür. İran'ın kimi zaman mutasavvıf bile olmayan tanınmış şahsiyetleri eserlerinde Bayezid Bestami’den bahsetmişlerdir.

Bayezid Bestami'nin gözünde tarikat

Bayezid'in Ahmed bin Hıdırveyh Balkhi ve Ebu Turab Nahşibi ile çağdaş olduğu söyleniyor. Bu ikisi ilk dönem Sufilerin en büyükleri arasındadır. Zül-Nun Mısri de Bayezid'le mektuplaşarak veya müritlerini göndererek iletişim kuruyordu. Bayezid'in özel müritleri arasında Ebu Musa Hâdim lakaplı İsa bin Adem (Bayezid'in birçok sözü onun aracılığıyla rivayet edilmiştir), Ebu Musa Debili ve Saeed Mancurani'yi sayabiliriz. Bayezid'in takipçileri "Tayfuriye" veya "Bestamiye" olarak biliniyordu. Tayfuriye, yok oluşu kabul etmeyen, ancak dünyadan ve bencillikten kurtulmakla kemale erişebilineceğine inanan en eski tasavvuf koludur.

Bayezid Bestami'nin eserleri

Bayazid Bastami yaşadığı süre boyunca kitap yazmamıştır ve bugün ondan eser kalmamıştır. Bugün onun sözleri veya eserleri olarak aktarılanların tümü onun takipçilerinin ve müritlerinin derlemesidir. Bayezid'in vefatından sonra Cüneyd el-Bağdadi, onun aile bireyleri de dahil olmak üzere çeşitli kişilerden duyduğu bazı söz ve hikâyeleri Farsçadan Arapçaya tercüme etti. Ebu Nasr Sirac, Bayezid'in en ünlü sözlerinden bazılarını toplayıp Cüneyd'in yorum ve açıklamalarından bazılarını ekleyerek Cüneyd'in başlattığı işi devam ettirdi. "El -Nur Min Kelamat Ebî Tayfur", "Kaza ve Kadir Hükümleri Üzerine Risale", "Mesâal el-Ruhban" ve "Bostan el-Arifin" gibi yazılar Bayezid Bestami'ye atfedilmiştir.

Bayazid Bestami'nin ölümü

Tarihi kaynaklar Bayazid Bestami'nin H. 261'de (MS 874 veya 875) öldüğünü bildiriyor. Mezarı Bestam şehrinde bulunmaktadır.