Mehdi Azer Yezdi

Çağdaş İranlı yazarlar arasında Mehdi Azer Yezdi ismi, çocuk ve gençlere yönelik en başarılı yazarlardan biri olarak öne çıkıyor. Her zaman çocukluğun gizemli ve canlı dünyasında yaşayan ve en büyük zevki okumakta gören bir adam.

Mehdi Azer Yezdi kimdir?

Mehdi Azer Yezdi, 1922'de Yezd şehrinin eteklerindeki Hurremşah mahallesinde doğdu. Soyadından da anlaşılacağı üzere ataları Zerdüşti'dir. Mehdi'nin babası çiftçiydi ve Mehdi de pek çok yaşıtları gibi çocukluğundan beri babasının yanında çiftçilik yapıyordu. Gençliğinde duvarcı olarak çalıştı ve bir süre çorap dokuma atölyesinde de çalıştı. Bir süre sonra bu atölyenin sahibi Yezd'de bir kitapçı dükkanı açmaya karar verdi. Mehdi bu kitapçıda çalışmak üzere seçilenlerden biriydi. Bu olay Mehdi Azer Yezdi'nin kitap ve edebiyat dünyasına girişinin başlangıcı oldu.

Bir süre sonra Tahran'a giderek bir matbaada iş buldu. Eski Fars hikayelerini basitleştirme fikri işte bu matbaada ortaya çıktı. Bununla hikâyelerin çocuklar için anlaşılır olmasını amaçladı. Bu karar, "İyi Çocuklar İçin İyi Hikayeler" kitabının ilk cildinin doğmasına yol açtı. Bu kitaptan aldığı geri bildirimlerin ardından çalışmalarına devam etti ve yedi ciltlik "İyi Çocuklar İçin İyi Hikayeler" ve 10 ciltlik "Eski Kitaplardan Yeni Hikayeler" adlı kitapları daha yazabildi. Oysa birçok yayıncı "İyi Çocuklar İçin İyi Hikayeler" kitabının ilk cildini basmasını reddetmişti! ... Ayrıca "Çocuklar İçin Mesnevi", "Satranç Eğitimi", "Fotoğrafçılık Eğitimi" ve "Basit Hikayeler" mecmuasının da aralarında bulunduğu yaklaşık 30 kitap daha yazdı.

Mehdi Azer Yezdi hayatı boyunca evlenmedi ve hiçbir zaman devlet işlerinde çalışmadı ve tüm zamanını okumaya ve yazmaya adadı. 2009 yılında 87 yaşında Tahran'da vefat etti ve Yezd'e taşındıktan sonra memleketine toprağa verildi.

Azer Yezdi'nin eserlerinin özellikleri

Azer Yezdi’nin eserlerinin çoğu, eski Farsça eserlerin ve geçmiştekilerin hayat hikâyelerinin yeniden yazımıdır. Örneğin, sekiz ciltlik "İyi çocuklar için güzel hikayeler" adlı kitapta, "Kelile ve Dimne", "Merzbanname", "Sinbadname” ve Gâbusname", "Mesnevi-yi Manevi", "Kuran-ı Kerim", "Şeyh Attar", "Gülistan" ve "14 Masumun Hayatı" konu ediliyor. Bu eser İspanyolca, Ermenice, Çince ve Rusça dillerine çevrilmiştir. "İyi çocuklar için iyi hikayeler" mecmuası İran'daki çocuklar ve gençler için en çok basılan kitap olarak bilinmektedir. Bu mecmua 60'tan fazla kez basılmıştır. Ayrıca bu mecmuadaki yeniden yazılan hikayeler, aynı adı taşıyan 26 bölümlük bir animasyon serisi de dahil olmak üzere çocuklar ve gençlere yönelik çok sayıda eserin yaratılmasında kullanılmıştır.

Teknik olarak Azer yezdi'nin dili çok basittir. Yazar, kitaplarında dilini çocuksulaştıran bir yetişkin olarak değil, yaşıtları adına konuşan hikayeci bir çocuk olarak karşımıza çıkıyor. Azer Yezdi'nin hikayeleri yeniden anlatma şekli kendine ait. Hikâyelerin ahlaki ve eğitsel yönüne önem verir, böylece kitapları sadece çocuklar ve gençler için bir eğlence kaynağı değil, aynı zamanda onları eğitir ve onlara doğru yolu gösterir.

Azer Yezdi, eski Farsça eserleri çocuklar için yeniden yazmaya çalışan ilk İranlı yazar olarak kabul edilebilir. Yazar, Fars edebiyatı ve şiirinde modern bir kesimin, eski edebi eserlerin artık modern zamanlarla bağdaşmadığını iddia ettiğ bir dönemde İran'ın klasik edebiyat mirasının güzelliğini ve etkililiğini herkese kanıtlamış ve bu eşsiz hizmeti, onun Fars edebiyatının yıldızlı semalarında isminin parlak ve ebedi kalmasına yeter.

Ulusal ve uluslararası ödül ve rozetler

Mehdi Azer Yezdi, 1964'te "İyi Çocuklar İçin İyi Hikayeler" kitabını yazmasıyla UNESCO tarafından onurlandırıldı. Ayrıca İran'da, birçok kez ödüllendirildi; buna Çocuk Kitapları Konseyi tarafından üç kitabının yılın en iyi kitabı olarak ödüllendirilmesi de dahil. "İran Çocuk ve Gençlik Edebiyatının Babası" olarak anılır. "İran Hikâye Anlatıcılığı" 2023 yılında evinde düzenlenen törenle Mehdi Azer Yezdi anısına İran'ın maddi olmayan milli eserleri listesine kaydedildi. Ayrıca yazarın ölüm günü (8 Temmuz) İran'da “Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Günü” olarak adlandırılmıştır.