Muhammed Taki Bahar

Meliküşşuara Bahar

Şair, yazar, gazeteci ve araştırmacı olan Muhammed Taki Bahar (Ş.1265/ M.1886 -1330/ M.1951), İmam Rıza Aleyhisselam Torbesi'nin meliküşşuarası olan Muhammed Kazım'ın oğluydu. Babasının vefatından sonra Kaçar padişahı, Muzaffereddin Şah'ın emriyle bu makam ona verildi.

Muhammed Taki henüz dört yaşındayken edebiyatın temel eğitimlerini babasından almaya başladı. Sonraki yıllarda Edib-i Nişaburi'nin nezdinde öğrenimini geliştirmeye çalıştı.

Yirmi yaşındayken Meşrutiyetçilerin Horasan koluna katıldı. Onun ilk edebi-siyasi eserleri imzasız bir şekilde Horasan gazetesinde yayımlandı. Onlarda biri ve en meşhur olanı Muhammed Ali Şah'a hitaben Müstezat türünde söylediği bir şiirdir.

Ş.1289 / M.1910 yılında Demokrat Partisinin görüşlerini ortaya koyan "Nev Bahar" adındaki gazetenin yayımını başlattı. Bu sıralarda 1907 (1286) anlaşmasına itiraz mahiyetinde olan "İngiltere Dışişleri Bakanı'na bir Mesaj" başlıklı bir Kaside "Hablel Metin" gazetesinde yayımladı. Bu gazetenin faaliyeti, Rus güçlerinin İran'da bulunmasına karşı çıkması nedeniyle bir süre sonra Rus Konsolos'un emriyle durduruldu. Bu girişimin ardından Muhammed Taki Bahar "Taze Bahar" gazetesini yayımlattı.. Ancak bu gazete de Ş.1291/ M.1912 yılında dönemin Dışişleri Bakanı, Vusukuddevle'nin emriyle kapandı. Bahar da tutuklanıp Tahran'a gönderildi.

S.1293 / M.1914 yılında Bahar, Milli Şura Meclisi'nin üçüncü seçimlerinde Tahran milletvekili olarak seçildi.

1299 (1920) Askeri Darbesi ardından Bahar üç ay boyunca eve kapandı. Unutulmaz bir eser olan "Ruh Heyecanı" adlı Kasidesini de bu sıralarda söylemiştir.

Kavâmussaltane başbakanlığa seçildikten sonra Bahar meclisin dördüncü dönemi seçimlerinde Tahran milletvekili olarak seçildi. Ş.1308 / M.1929 yılından Pehlevi Rıza Şah'a karşı çıkma  suçlamasıyla hapse attırıldı. 1312 /1933 yılları arası defalarca tutuklanıp cezaevine gönderilmiş ya da sürülmüş olan Bahar, Rıza Şah'ın Ş.1320 / M. 1941 yılının Şehriver (Eylül-Ekim) ayında saltanattan düşürülmesinden dört yıl sonra (Yıl:1324 /1945) Kavâmussaltane kabinesinde Kültür Bakanı konumunda görev aldı. Fakat kısa bir süre sonra makamından istifa etti. Ş.1326 / M.1947 yılında Milli Şura Meclisi'nin On beşinci sçimlerinde yine Tahran milletvekili olarak seçildi. Ancak Verem hastalığına yakalanması nedeniyle bu konumdan ayrılmak zorunda kalıp tedavi için İsviçre'ye gitti. Bahar nihayet Ş.1330 / M.1951 yılında evinde vefat etti ve Tahran'ın  Şemiran bölgesinde yer alan Zehirüddevle Mezarlığı'nda Toprağa verildi.

Kimilerine göre; zevk akıcılığı ve ifade sağlamlığı bakımından Molla Cami'yle eş değer olan bir şair gelmişse ancak Muhammed Taki Bahar'dır. Bahar kelâmın esaletini mazmun ve muhtevada görüyürdü değil lafızda ve kalıpta. Daha çok Kaside türüne ilgi duyan ve Kaside şairi olarak da bilinen Bahar, kasidelerini en çok Horasani üslubunda söylemiştir. Bahar'ın Horasan şivesiyle söylemiş olduğu Bihişt/Cennet adlı kasidesi, bu üstadın meşhur kasidelerinden bir tanesidir. Baharın birer şaheser olarak bilinen Müstezatları da ayrıca kendine özgü bir konuma sahiptir.

Şarkı sözü olarak da bir Melodi üzerine uyarlanmış olduğu Bahar'ın şiirlerinden biri olan Murğ-i Seher (Seher Kuşu) şiiri, meşhur Murğ-i Seher şarkısı olarak herkesçe bilinmektedir.