Pasargad şehri, antik iletişim yolları üzerinde kadim bir şehir

Fars eyaletinin ilçelerinden biri olan Pasargad ilçesi, köklü bir tarihe ve hayranlık uyandıran tarihi eserlere ev sahipliği yapmaktadır. Bölgenin adından da anlaşılacağı üzere, Pasargad tarihi sit alanı bu ilçenin sınırları içinde yer almaktadır. Bununla birlikte, bu ilçede henüz keşfedilmemiş birçok antik eser bulunmaktadır.

Pasargad’ın Coğrafyası ve Nüfusu

Bu ilçe, Zagros Dağları'ndan ayrılan iki dağ silsilesi arasında yer almakta olup, Fars eyaletinde soğuk bir bölge olarak kabul edilmektedir. İlçenin deniz seviyesinden yüksekliği yaklaşık 1700 metredir. Bölgedeki ortalama yağış miktarı yılda yaklaşık 400 milimetredir. Yüksek kesimlerdeki yağışlar genellikle kar şeklinde, ovalarda ise yağmur şeklinde düşmektedir. Bölgenin doğasına rağmen, Pulvar (Belâği) Nehri, ilçedeki tek daimi nehirdir ve Mervdeşt'te Kor Nehri'ne katılarak Bahtegan Gölü'ne dökülmektedir.

İlçenin coğrafi konumu, tarım için uygun koşullar sağlamıştır ve halkın çoğunluğu tarımla uğraşmaktadır. Bu bölgede yetiştirilen üzümler oldukça kalitelidir. İlçenin nüfusu yaklaşık 35.000'dir ve "Saadetşehr" ilçenin merkezidir. İlçe nüfusunun çoğunluğunu Baseri kabilesi oluşturmaktadır. Baseriler, Fars kökenli asil oymaklardan biri olarak kabul edilir ve kendilerine özgü gelenek ve görenekleri bulunmaktadır.

Pasargad’ın Tarihi Geçmişi

Pasargad ilçesi, İran'ın idari bölümlerinde 2005 yılında kurulan yeni bir ilçe olarak kabul edilmektedir. Ancak bölgenin geçmişi Milattan Önce'ye kadar uzanmaktadır. Persepolis'teki (Taht-ı Cemşid) kil tabletlerde bu bölge "Kaminoş" olarak anılmaktadır. Daha sonra, yaklaşık bin yıl önce yazılan "İbn Belhi" seyahatnamesine göre, bu şehir "Keme" olarak adlandırılmıştır. Ardından şehrin adı "Kemin" olarak değiştirilmiştir. İlçenin resmi merkezi "Saadetâbâd" olmasına rağmen, bu isim hala kullanılmaktadır. Belaği Boğazı'nda yapılan kazılar ve bir kraliyet sarayının keşfi, günümüzdeki Saadetşehr'in tarih boyunca Belaği Boğazı'ndan mevcut konumuna kademeli olarak taşındığını göstermektedir.

İlçe düzeyinde, Ahameniş dönemine (MÖ 550 - 330) ait çok sayıda eser bulunmaktadır ve bunların en önde geleni Pasargad Kompleksi'dir. Saadetşehr'in antik Pasargad ve Persepolis bağlantı yolu üzerinde bulunması nedeniyle, burası "Pers Kapılarının Anahtarı" olarak adlandırılmıştır. Henüz arkeolojik kazıların yapılmadığı birçok antik höyüğün varlığı, bu bölgeyi önemli bir keşif potansiyeline dönüştürmektedir. Bazı bölgelerde zahmetsizce ulaşılabilen çanak çömlek parçaları ve yontulmuş taşlar, bu bölgenin uzun bir süre boyunca önemli ekonomik refah yaşadığını göstermektedir.

Kavamabad Kervansarayı, Bölgenin Önemine Bir Kanıt

Kuvamabad Kervansarayı, geçen kervanların konaklama yeri olarak yakın zamana kadar kullanılmıştır ve bölgenin çevresindeki şehirlerle olan bağlantı yolundaki öneminin bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. Saadetşehr'in 20 kilometre güneyinde yer alan bu kervansaray, Safevi Dönemi'nde (1501 - 1736) Şah Abbas'ın Sivend Kervansarayı olarak bilinmekteydi. Sivend, Mahmud Afgan'ın İran'a saldırısı ve Safevi Hanedanı'nın (1736) çöküşünden sonra yıkılan bir şehirdi. Tarihin bir döneminde (19. yüzyıl), bu kervansaray çiftçileri barındırmak için kullanılmıştır.

Kervansaray 4038 metrekarelik bir alana sahiptir ve dört eyvanlı olarak inşa edilmiştir. Taş, tuğla ve horasan harcı, kervansarayın ana malzemeleridir. Kervansarayın dört metre yüksekliğindeki çerçevesiyle büyük kapısı, yapıya özel bir ihtişam katmaktadır. Bu girişin iki yanında 120 santimetre yüksekliğinde iki taş platform bulunmaktadır. Bu yapıda iki avlu ve üç şahnişin inşa edilmiştir.

Kavamabad Kervansarayı, 2001 yılında Türkiye'nin kültürel mirası listesinde milli eser olarak tescil edilmiştir.