Camcılık

Arkeolojik kazılar camcılığın eski İran'da Ahameniş'ler döneminden itibaren yaygın olduğunu göstermektedir. Pek çok cam kavanoz Çoğa Zenbil Mabedi kazıları sırasında bulunmuştur. Part'lar ve Sasani'ler dönemlerine ait Kalıpta Üfleme ya da Serbest Üfleme yöntemleriyle yapılmış olan cam eşyalarının bulunmasıyla camcılık sanatının İran'da oldukça yaygın olduğu söylenebilir.

İran coğrafyasında bulunan en eski cam örnekleri M.Ö. 2000 yıl öncesine aittir. Bugün bazı örneklerinin Tahran Âbgine Müzesinde bulunduğu M.Ö. 1000-200 yıl öncesine ait  kokuluk, bilezik, kase ve sürahi gibi cam eşyaları bunlardan bazısıdır.

Selçuklular döneminden Moğollar dönemine kadar çeşitli mine süslemeleri ve nakışları ya da oymaları olan oldukça güzel cam kapları İran'ın çeşitli şehirlerindeki camcıların fırınından çıkmaktaydı.

İslam'ın ortaya çıkmasıyla birlikte İranlı Camcılar ve Billurcuların büyük bir kısmı Suriye'nin Şam ve Halep şehirlerine göç ettiler. Bu dönemden itibaren camcılıkta form değişikliği dışında fırında hazırlanan rengarenk emayeli, mineli ve helmeli renklerle camın üzerinde resim yapma ve güzel yazı yazma gibi bazı değişikliklerin yapılmasıyla Mineli Cam olarak bilinen bir nevi cam eşyalarının üretilmesi yaygınlaştı.

Selçuklular dönemi İran amcılığının ilk geliştiği dönem sayılır. Daha sonra Safevi hanedanın iktidara geldiği dönemde İsfahan ve Şiraz'da camcılık atölyeleri kuruldu. Bu atölyelerde İranlı sanatçılar İtalya'nın Veniz şehrinden gelmiş olan bazı camcı sanatçıların gözetiminde bir takım eğitimler almaya başladılar. Bu atölyelerin benzeri sonraları İsfahan ve Şiraz dışında Tahran ve Kaşan gibi şehirlerde de kuruldu.

İsfahan'ın el sanatlarından biri camla yapılan mozaik (marküteri) sanatıdır. Nakışları tam olarak geometrik olan ve Safeviler döneminden itibaren yaygın olmaya başlayan bu sanat köşkler, konaklar ve önemli yapıtları süslemek için kullanılan bu sanat günümüzde de geleneksel binaların süslenmesinde kullanılmaktadır.

Bugün İran'da cam üzerinde yapılan resimler ve nakışlar rengarenk haşiyeler, çiçek böcek, çiçekler ile kuşlar, portreler, dini olaylar ve rivayetler, pehlivanlık hikayeleri, manzaralar, geometrik nakışlar, Kuran yazıları, hat sanatı yazıları, insan ve hayvan resimleri ve benzeri resimlerdir.