Geraş'ın Geçmişi ve Tarihi Eserleri

Geraş, Fars eyaletinin güneyinde yer alır ve Şiraz'a 355 kilometre uzaklıktadır. Bu şehrin deniz seviyesinden yüksekliği 914 metredir ve yeryüzü şekilleri açısından Zagros'un oluklu bölgesinde inşa edilmiştir. Geraş'ın sıcak ve kurak bir iklimi vardır ve ilk temelleri, şu anda kalıntıları bulunan "Homayun-Dej" olarak bilinen tepelik bir alanda, Kelat Tepesi üzerinde atılmıştır. Bu şehirde, Berke Kel, Haft-Berke, Berke Çahartak, Penc Berke ve Berke Hacı Esedullah gibi çok sayıda su deposu inşa edilmiştir.

Geraş'ın Tarihçesi

Bergal bölgesinde bulunan kanıtlara göre, Geraş çevresindeki bölgelerde insan yerleşimi tarih öncesi dönemlere kadar uzanmaktadır. Arkeologlar bu tepenin yaşını dört bin yıl olarak tahmin etmektedirler. Bu tepede yapılan kazılar, bölge halkının o dönemde Zerdüşt dinine mensup olduğunu göstermektedir. Part döneminde (MÖ 247 - MÖ 224) Geraş, seramik yapım merkeziydi. Daha sonra Sasaniler döneminde Geraş'ta barajlar inşa edilmiş olup, bu barajların kalıntıları hala görülebilmektedir. Bu tür barajların inşası, bu bölgede tarımın çok gelişmiş olduğunu göstermektedir. İslamiyet'in yayılmasından sonraki dönemde Geraş, yerel yöneticilerin hüküm sürdüğü bir yer olmuştur. Bu bölgenin önemi o kadar büyüktü ki, tarihi kitaplarda 400 yıllık bir dönem boyunca tüm Geraş yöneticilerinin adları geçmektedir.

Geraş'ın Tarihi Eserleri

Geraş'ın tarihi eserleri, Sasaniler döneminden çağdaş döneme kadar ulaşan bir yapı koleksiyonudur. Elbette bu şehirde ayrıca ayrı ayrı incelenebilecek çok sayıda su deposu da bulunmaktadır.

Gumpu Barajı

Fedag kırsal ilçesine bağlı Muhammedzeyna köyü yakınlarında, kökeni Sasaniler dönemine (MS 224-651) dayanan bir baraj bulunmaktadır. Bu barajın yüksekliği yaklaşık 25 metre, genişliği ise 20 metredir. Taş ve horasan harcından yapılmış baraj duvarının kalınlığı altı metreye ulaşmaktadır. Bu barajın adı, 1999 yılında İran'ın ulusal eserler listesine kaydedilmiştir.

Tengab Barajı

Tengab, Fars eyaletindeki Sasaniler döneminde inşa edilmiş tarihi barajlardan bir diğeridir. Tengab Barajı, Kûh-i Siyâh bölgesinde ve "Bun-i Muruk" olarak adlandırılan tepenin altında yer almaktadır. Bu baraj, Safevi döneminde (17. yüzyıl) restore edilmiş ve yapıyı güçlendirmek için duvarlar inşa edilmiştir. Suyu aktarmak için bir su kanalı inşa edilmiş ve bu kanalın etrafındaki tarlalara kadar olan güzergahında, harçtan yapılmış iki havuz oluşturulmuştur. Şu anda barajın arkası tortularla dolmuş ve üzerinde Hünnap ağaçları yetişmiştir.

Geraş Ulu Camii

Bu cami, Geraş'ın "Pa Kale" mahallesinde bulunmaktadır. Cami içinde herhangi bir kitabe bulunmadığından, yapım tarihi hakkında kesin bir bilgi yoktur. Ancak bazı rivayetlere göre, 19. yüzyılın ortalarında cami yıprandıktan sonra yıkılmış ve günümüzde görülebilen yapı inşa edilmiştir. Yapının ibadet salonunda 13 sütun ve mihrap tarafında dört adet taş oymalı pencere bulunmaktadır.

Ahund Camii

Bu caminin yapımının "Şeyh Abdülhüseyin" ve kardeşi "Şeyh Muhammed Bakır" adlı kişilere ait olduğu düşünülmektedir. Camide iki kitabe bulunmaktadır ve bunlardan birinde caminin yapım yılı Hicri 1045 (Miladi 1635) olarak belirtilmiştir. Bu caminin ibadet salonunda dört dairesel sütun ve kemerli tonozlar bulunmaktadır.

Seyfeddin Camii

Bu cami, Geraş Ulu Camii'nin yakınında yer almaktadır ve yaklaşık 250 yıldan daha eski bir tarihe sahiptir. Seyfeddin Camii'nin alanı yaklaşık 200 metrekaredir ve avlu, ibadet salonu ve mihrap, ana bölümlerini oluşturmaktadır.

Geraş Kalesi

"Homayun-Dej" olarak da bilinen bu kale, şehre hakim en yüksek noktada inşa edilmiştir. Bu yapı, çeşitli tarihi dönemlerde yerel yöneticilerin yönetim merkezi olmuştur. Rıza Şah döneminde (1925-1941 saltanatı), onun Zâdân-Han Geraşi ile olan çatışması sırasında, bu kale uçakla bombalanmış ve harabeye dönüştürülmüştür.

Homaoundej Kalesi, deniz seviyesinden 1070 metre yükseklikteki "Kalat" adı verilen bir tepenin üzerinde yer almaktadır. Kalenin içerisinde su deposu, hapishane, cami, hamam, sığınak ve birkaç ev gibi çeşitli bölümler varmış. Bu kale 2003 yılında İran'ın ulusal anıtlar listesine kaydedildi.

Barmir Kervansarayı

Bu yapı, geçmişte kervanların geçtiği Geraş'tan Lamerd'e giden yol üzerinde inşa edilmiştir. Bu eser Kaçar dönemine (19. yüzyıl) aittir. Yapımında taş ve alçı malzemenin kullanıldığı kervansarayın ana girişi yapının kuzey cephesinde yer almaktadır. Yapının kuzey ve güney cephelerinde herhangi bir oda bulunmamakta olup, tek yapı, kervansarayın sınırını belirleyen duvarlardan ibarettir. Yapının daha sağlam olması için duvarlar, ana duvarlara destek sağlayacak şekilde birkaç bölümden oluşmuştur.