Arşiv ve Milli Kütüphane Kurumu

 Arşiv ve Milli Kütüphane Kurumu, miIli belgeleri toplayıp muhafaza etmek ve bu belgelerin kamuya elverişli olmas için uygun koşullar ve imkanlar sağlamakla sorumludur.

İran'da devlet biIgi ve belgelerinin muhafaza edilmesi eskiden de tedavülde olmuştur. Ahamenişler döneminde,  İmparatörlüğün ana çekirdeği ve  idari teşkilatının alt yapısını "Saltanat Arşivi Kurumu" adı altında bir arşiv oluşturmaktaydı. İran'ın Kraliyet Arşivi Kurumları Babil, İkbatan, Şuş, Perspolis ve  İran padişahlarının yaşadıkları mekanın olduğu diğer şehirlerde bulunmaktaydı.

Safeviler döneminde, mali işlerle ilgili belgeler, kararnameler, bilgiler, yazışmalar, nişanlar vs.nin tasvirleri özel defterlerde kaydedilmekteydi. "Divan-ı Ala Defterhanesi" olarak bilinen bu defterlerin bulunduğu mekanın "Çihil Sütun İmareti"nin olduğu tahmin edilmektedir.

"Kaçarlar" döneminde de Fetih Ali Şah'ın döneminden itibaren tüm devlet belgeleri, yazışmalar, çıkarılan fermanlar sarayda tutulurdu. Nasıreddin Şah'ın döneminden itibaren de devlet belgelerinin sarayda tutulmasıyla birlikte siyasi belgeler Dışişleri Bakanlığında, mali belgeler ise Mirza Yusuf Han Müstevfi'I Memalik'in teşkilatında toplanırdı. Ancak genel olarak belgeler ve bilgileri arşivlemek için düzenli bir sistem yoktu.

 Meşrutiyet Devrimi'nden sonra, ş.1280-1309/m.1901-1930 yılları arasında Fransız ve Belçikalı heyetlerin bilgileri ve deneyimlerinden yararlanılarak yeni arşivleme yöntemlerini kullanmak yönünde birtakım girişimlerde bulunuldu.

ş.1309/m.1930 yılında devlet belgelerini korumak için bir kurumun kurulmasına dair bir tasarı Bakanlar Kurulu tarafından onaylandı.

Nihayet ş.1349/m.1970 yılında İran Milli Arşiv Kurumu'nun yeni düzenlemeler kapsapmında kurulmasına dair bir tasarı Milli Şura Meclisi'nde onaylanması sağlandı.

Bu kurumun sorumlulukları aşağıdaki maddelerde sıralanmıştır:

• Milli belgelerin düzenlenmesi ve korunması ile ilgili tüzükler ve yönetmeliklerin çıkarılması, onların kamuya elverişli olmasının sağlanması, gizli belgelerin korunmasına dair özel kuralların düzenlenmesi ve onlara ulaşmak için başvuru şartların belirlenmesi
• Dosyalar, belgeler ve evrakların düzenlemesi, kayıtlara geçilmesi ve korunması ile ilgili kurallar ve kriterlerin belirlenmesi
• Fuzuli ve imha edilebilir ya da imha edilmesi gereken evraklar ve belgelerin tepit edilmesi
• Kurum tarafından hazırlanan micro filimler, fotokopiler ve onaylanmış tasvirlerin karşılığında alınan ücretlerin tarifelerinin belirlenmesi

 (Teslim alınan tutarlar devlet hazinesinin gelir hesabına yatırılmaktadır.)

Bu kurum; belgeler ve evraklar araştırma, yayıncılık, uluslararası ilişkiler, belgeler yöneticiliği ve sözlü arşiv daireleri olmak üzere çeşitli bölümlerden oluşmaktadır. 

ş.1381/m. 2002 yılında Yüksek İdari Konseyi'nin tavipnamesi üzerine Milli Arşiv Kurumu ile Milli Kütüphane birleşmiş oldu. Böylece arşiv teşkilatı, hal-ı hazırda Cumhurbaşkanlığı teşkilatı kapsamında olan, Arşiv ve Milli Kütüphane Kurumu adıyla bilinen kurumun kapsamında yer alarak bu kurumun genel müdürlüklerinden biri olarak faaliyet göstermeye devam etmektedir.

Arşiv ve Milli Kütüphane E-Posta adresi:

/https:// www.nali.ir