Seyyide Hatun Mağarası; 70 bin yıllık bir ev

Seyyide Hatun Mağarası veya "Tang-e Eşken", Fars eyaletinin Ersencan ilçesinde yer almaktadır ve geçmişi, tarih öncesine kadar uzanmaktadır. Bu mağara, bölgedeki en büyük antik mağara olarak kabul edilmektedir ve buradan avcılıkla ilgili binlerce taş aleti çıkarılmıştır. Yıllar önce "Seyyide Hatun" adında bir kişinin bu mağarada yaşadığı söylenmektedir ve bu nedenle mağaraya onun adı verilmiştir.

Ersencan’ın Tarihçesi

Ersencan, Fars eyaletinin en eski şehirlerinden biridir ve burada insan yerleşiminin tarihi yaklaşık 70 bin yıl öncesine dayanmaktadır. Bu şehir sınırları içinde, tarih öncesi insanların yerleşim yeri olarak kullandığı birkaç mağara keşfedilmiştir. Ersencan, iklimi ve geçmişi nedeniyle turistlerin ilgisini çekmektedir. İlçenin adı, "güzel iklim" anlamına gelen "Ersen" ve "yer" veya "mekan" anlamına gelen "gan" veya "can" kelimelerinden oluşmaktadır; dolayısıyla bu ismin anlamı "güzel iklimli yer" olarak düşünülebilir. Tarih boyunca bu bölgenin iklimi ve zengin kaynakları, insan yerleşimi için uygun bir yaşam ortam oluşturmuş ve on binlerce yıl boyunca insanların yerleşim yeri olmuştur.

Seyyide Hatun Mağarası'nın Özellikleri

Bu mağaranın denizden yüksekliği 1691 metre ve çevresindeki araziden yüksekliği 17 metredir. Mağaranın girişi 40 metre genişliğinde ve 22 metre yüksekliğindedir. Mağaraya girildikten sonra, giriş kısmı daralmakta ve bu nedenle mağaranın iç ortamının güvenliği artmaktadır. Yaklaşık 26 metre uzunluğundaki bu mağara, eski sakinlerine yaklaşık 400 metrekarelik bir alan sunmaktaydı. Mağaranın iç mekanının geniş olması ve ağzının güneye bakması, yaz aylarında serin, kış aylarında ise sıcak olmasını sağlamaktadır. Bu özellik, mağaraya uygun bir ışık girmesine neden olmakta. Ayrıca, mağaranın çevresi, o dönemin avcı insanı için besin kaynakları sağlayan çeşitli hayvanların yaşamı için oldukça uygun bir ortam oluşturmaktaydı.

Seyyide Hatun Mağarası'nın Tarihçesi 

Bu mağarada yapılan kazıların bulguları, mağaranın tarihinin Paleolitik döneme (60.000 ila 70.000 yıl önce) uzandığını göstermektedir. Bu dönem, insan yaşamının en eski ve ilkel aşamalarını içermekte olup, insanın ilk kez el yapımı taş aletler kullandığı dönemdir. Bu dönem, 3.3 milyon yıl önce başlayıp, M.Ö. yaklaşık 8500 yılına kadar devam etmiştir. 

Seyyide Hatun Mağarası'ndaki kazılarda taş, bazı hayvanların kemikleri (örneğin at) ve mağaranın zemininde su depolamak için kullanılan bir yapı keşfedilmiştir. 

Seyyide Hatun Mağarası Kazıları 

1977 yılında, Japonya'nın Kyoto Üniversitesi'nden doğal antropoloji profesörü Jiro Ikeda ve iş arkadaşı Akira Sünki tarafından İran'ın güney ve güneybatısında 900 kilometrekarelik bir alanda yapılan kazılarda toplam 144 mağara ve sığınak, 21 açık alan, 31 höyük ve 19 taş yığını alanı keşfedilmiştir ve Seyyide Hatun Mağarası bunlardan biridir. Daha sonra, İranlı ve Japon arkeologlar birkaç sezon boyunca bu alanda ortak kazılar yapmışlardır. Bu kazılardan elde edilen bulgular, Seyyide Hatun Mağarası'nın çeşitli tarihsel dönemlerde insanların yerleşim yeri olduğunu göstermiştir. Bu mağarada bir bıçak, 38 kesici alet, 26 orta boy taş, 119 küçük taş, 42 ince taş, 61 ana taş ve 283 parça taş bulunmuştur. Ayrıca, beş ocak, 13.000 taş aleti ve birçok hayvan kemiği de bu kazılarda keşfedilmiştir ki bu oldukça dikkat çekicidir. Bu kemikler, Seyyide Hatun Mağarası'nda yaşayan insanların yaşamları boyunca at, keçi  geyik ve benzeri hayvanları avladıklarını göstermektedir. 

Seyyide Hatun Mağarası Nerede Bulunmaktadır? 

Bu mağara, Ersencan'ın güneydoğusunda 10 kilometre mesafede yer almaktadır. 

Seyyide Hatun Mağarası'nın Ulusal Kaydı 

Bu mağara, 2006 yılında İran'ın ulusal eserler listesine kaydedilmiştir.