Garaş Su Depoları; İranlıların suyu depolama konusundaki dehasının bir yansıması

İran, kuru ve su kaynakları az bir ülke olarak kabul edildiğinden, çok eski zamanlardan beri suyun taşınması ve depolanması için teknolojiler geliştirilmiştir. Su depoları, diğer adıyla "berke", yağışlı mevsimlerde suyun depolandığı en önemli yerlerden biri olarak kabul edilmiştir. Bu su depoları genellikle mevsimlik nehirlerden, kanallardan veya kaynaklardan doldurulmuştur. Son birkaç on yılda şehirleşmenin artması ve şebeke suyunun erişilebilir hale gelmesiyle su depolarına olan ilgi azalmıştır; buna rağmen, Geraş'taki su depoları, İran'ın en kapsamlı su depolarından biri olarak hâlâ kullanılmakta ve yerel halkın su ihtiyacını karşılamak için bir kaynak olarak değerlendirilmektedir.

Su depoları, her iklimde kendine özgü bir mimari tarz alır ve dörtgen, dairesel veya merdiven şeklinde havuzlar olabilir. Geraş, İran'ın güneyinde yer alan bir şehirdir. Geraş'taki su depoları, sıcak ve nemli iklimi nedeniyle genellikle yağmurdan elde edilen suyu toplamak için kullanılır. Bu bölgede yer altı suyu tuzlu veya acı olduğundan, içme suyu olarak kullanılamadığından, su depoları geçmişte yerel halkın yaşamında özel bir yere sahip olmuştur.

Geraş'ın Yedi Berke'si

Bu kompleks, Geraş şehrinin ortasında yer almakta olup, farklı tarihi dönemlere ait yedi su deposundan oluşmaktadır. Bu su depoları farklı zamanlarda inşa edilmiş ve boyutları arasında farklılıklar bulunmaktadır. Tüm bu depolar, "Bezird" adında mevsimlik bir nehrin güzergâhında yer almakta ve yağışların en yoğun olduğu mevsimde bu nehrin akmasıyla su ile dolmaktadır. Bu yedi su deposundan beşi kubbe şeklinde çatılara sahipken, ikisi çatısızdır. Bu kompleksin en büyük su deposu, "Hacı Ebu'l Hasan Berke’si" olarak bilinir; bu isme sahip bir kişi, inşaat masraflarını karşılamıştır. Geraş'ın Yedi Berke'sinin adı, 1976 yılında İran'ın ulusal eserler listesine kaydedilmiştir.

Çahartak Berke’si

Berke-i Çahartak, Geraş'ın diğer su depolarından biridir ve yerel dilde "Berke-i Çahartak" olarak da adlandırılmaktadır. Bu su deposunun bu şekilde adlandırılmasının nedeni, doğu ağzının önünde bulunan dört kemerin varlığıdır; bu durum onu Geraş'taki diğer su depolarından ayırmaktadır. Bu su deposunun inşa yeri, Geraş şehrinin dışında ve "Bağ-e Musa" olarak bilinen bir çiftlik yakınındadır. Yapının inşa yılı, kitabesinin kaybolması nedeniyle kesin olarak belirlenememekle birlikte, muhtemelen 19. yüzyılın sonlarında inşa edilmiştir. Bu su deposunda kullanılan malzemeler taş, alçı ve harçtır. 

Geraş ‘ın Beş Berke’si

Adından da anlaşılacağı üzere, bu kompleks içinde beş su deposu bulunmaktadır. Bu su depoları kompleksi, Geraş'ın Kaçar ve Pehlevi dönemlerine (18. yüzyıldan 20. yüzyıla) kadar uzanmaktadır. Bu su depolarında kullanılan başlıca malzemeler taş ve alçı olup, ancak su kaçışını engellemek için harçla kaplanmıştır. 

Saidâ Su Depoları 

Bu su deposu kompleksi, Geraş ilçesinin Fedağ köyünde yer almaktadır. Bu köy, 6 binden fazla nüfusu ile Fars eyaletinin en büyük köylerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bu su deposu kompleksinin tarihi de Kaçar dönemine kadar uzanmaktadır, ancak bazı yerel halk, bu kompleksin Afşar döneminde (18. yüzyıl) inşa edildiğine inanmaktadır.

Kel Berke’si

Bu su deposu, hacmi 13 milyon litre suyu barındırmasıyla İran'ın en büyük su deposu olarak kabul edilmektedir. Su deposunun çatısı ancak uzun zaman önce çökmüştür. Bazıları, bu çatının çökmesinin nedenini ses yankısı ile ilgili mühendislik ilkelerine uyulmaması veya yağmur suyunun düşmesi olarak görmektedir. Çevresinde yapılan inşaatlar su yollarını kapatmış olmasına rağmen, yağmur yağdığında su, hâlâ su deposuna akmakta ve kurak mevsimlerde kullanılmak üzere birikmektedir.

Hacı Esadullah Berke’si

Bu su deposunun inşası 1869 yılında tamamlanmıştır. Bu su deposunun ve Kel Berkesi’nin yapımcısı "Hacı Esadullah" adında bir kişidir. Kel Berkesi’nden sonra, Hac Asadullah Bewrke’si Geraş'ın en büyük su deposu olarak kabul edilmektedir. Bu yapı altı açıklık, iki giriş kanalı ve bir çıkış kanalına sahiptir. Kanalların ve girişlerin inşasında taş ve harç kullanılmıştır.