Şiraz Müşir Camii

19. yüzyılın ortalarında Fars eyaletinin hükümdarı olan Mirza Ebu'l-Hasan Han Müşir-ül-Mülk, Şiraz'da "Müşir Camii" adıyla bilinen bir cami inşa ettirdi. Bu güzel bina Şiraz'ın eski "Sang-e Siyah" semtinde, Ermeni Çarşısı'nın yanında inşa edilmiştir.

Müşir Camii'nin Tarihi

1848-1857 yılları arasında inşa edien bu cami, Kaçar döneminin mimari şaheserlerinden biri olarak kabul edilebilir. Müşir Camii’nin mimari güzelliği her bakanın gözünü kamaştırıyor. Uzmanlar bu caminin yapısal sağlamlık bakımından Vekil Camii'nden sonra ikinci en güçlü cami olduğunu belirtiyor.

Müşir Camii'nin Mimarisi

Bu camide iki katlı birkaç yatakhane ve oda inşa edilmiştir. Geçmişte bu odalarda din bilimleri öğrencileri de ağırlanıyordu. Bu caminin köşelerinde Kaçar dönemine ait kap kacak sergilenmektedir. Bazı yöre halkına göre bu yemek kaplarında eskiden Muharrem ve Safer aylarında yapılan yas törenlerinde yas tutanlara yemek ikram edilirmiş.

Giriş ve avlu

Caminin girişi doğudadır. Bu giriş Ermeni Çarşısı'na doğru açılıyor. Camiye giren herkes, girişte bir yol ayrımıyla karşılaşıyordu; biri erkekler bölümüne, diğeri kadınlar bölümüne gidiyordu. En başta yeni gelenlerin karşılandığı bir çay evi vardı.

Caminin muhteşem avlusu içeri girdiğiniz andan itibaren göze çarpıyor. Bu avlunun ortasında kenarları 25 ve 10 metre olan büyük dikdörtgen bir havuz taştan yapılmıştır. Eskiden bu büyük gölet, insanların sadaka olarak nitelendirdiği suyla doldurulurdu.

Nef ve Minareler

Caminin oyma taş sütunları ve güzel süslemeleri ona tarifsiz bir ihtişam kazandırıyor. Caminin kuzey kısmında renkli çiniler ve göz alıcı mukarnaslarla süslü küçük bir nef bulunmaktadır. Bu nefin üzerine iki minare inşa edilmiş olup, minarelerdeki çini işçiliği oldukça etkileyicidir. Caminin kuzey nefi küçüklüğünden dolayı "Maksurâ" olarak da anılır. Bu nefin ortasında, sıcak yaz günlerinde bölgedeki havayı serinleten bir su kuyusu bulunmaktadır. Elbette bu, aşırı soğukta bir veya iki kömür ızgarasının yakılmasıyla iyice ısıtılmış bir kış komodiniydi. Bu nefte pencere yoktur ve sadece koridorun sonunda ibadet edenlerin geçişi için iki küçük kapı öngörülmüştür. Kuzey nefi caminin tabanından 60 santim daha yüksektir. Bu inşaat yöntemi, ortamdaki ısının daha fazlasının korunmasına yardımcı olur.

Kuzey Nefin dışında, Müşir Camii'nde iki Nef daha inşa edilmiştir:

• Caminin batı nefi, yaz aylarında en büyük nef olup, doğu tarafında güneş ışığının içeriye girmesini engelleyen büyük bir revak bulunmaktadır. Batı nefin tavanı iki katlıdır. Böyle bir yapı öğle vakti güneş ısısının nefe girmesini engelliyor. Bu nefin kemeri ve kubbesi, güzelce oyulmuş 10 adet yekpare taş sütun üzerine oturtulmuştur.

• Çok sayıda pencerenin varlığıyla güney nefin öne çıkan özelliğidir. Binanın bu bölümü ilkbahar ve ılık mevsimlerde kullanılmıştır. Güney nefin çatısında da havalandırmayı sağlamak ve ortam aydınlatmasına yardımcı olmak üzere pencereler yer alır.

Revaklar

Caminin kuzey, doğu ve batı yönlerinde görülen revakları oldukça güzel ve yaratıcı bir şekilde inşa edilmiştir. Kuzey revağı "Dört Kase Kemeri" veya "İnci Kemeri" olarak bilinir ve süslemeleriyle İran mimarisinin şaheserlerinden biridir. Binanın bu bölümünde Şiraz'ın en eski saati olarak kabul edilen tarihi bir saat bulunmaktadır. Bu saat İngiltere'de yapılmış olup her 15 dakikada bir tek bir çan çalmaktadır ve her saat başı aynı sayıda çalmaktadır. Geçmişte Şiraz çok büyük olmadığında, bu saatin sesi çoğu yerde duyulur ve bilgilendirme amaçlı kullanılırdı. Başlangıçta saat üzerindeki rakamların İngilizce olduğu, ancak Mirza Müşir'in bunları Farsça rakamlarla değiştirdiği söyleniyor.

Kuzey revağının ön yüzünde Kur'an-ı Kerim'den birkaç ayetin yazılı olduğu ve 1891 tarihinin yer aldığı bir kitabe bulunmaktadır.

Batı ve doğu revakları simetrik olarak inşa edilmiştir. Doğu revakı caminin girişine açılır, batı revağı ise batı nefine giriştir. Batı revağının güneyinde, üzerinde 1910 tarihini içeren çinili sunak üzerine yazılmış bir kitabe bulunmaktadır.

Mihrap

Müşir Camii'nin mihrabındaki çini işçiliği de eşsizdir. Bu mihrabın içinde üzerinde Nesih hattıyla Tevhid Suresi'nin yazılı olduğu mermer bir taş bulunmaktadır.

İkinci kat

İran yapılarında, özel kişilerin ve misafirlerin ikamet etmesi için daha süslü bölümler yaratılmıştır ve bunlara "şahnişin" adı verilmiştir. Müşir Camii'nde, ikinci kata kadar uzanan ve caminin çatısına kadar uzanan birkaç noktaya yerleştirilmiş merdivenler bulunmaktadır. Caminin ikinci katının bazı bölümlerinde birbirine bağlı odalar inşa edilmiştir. Bu odalardaki tavan pencereleri tavanda yer alıyor ve camla kaplıdır.

Müşir Camii, Ulusal Tescili

Bu cami 1972 yılında İran'ın ulusal anıtları listesine kaydedildi.