Mervdeşt'in Az Bilinen Tarihi Güzelliklerine Bir Bakış

Mervdeşt, Fars eyaletinin kuzeyinde, Şiraz'ın 40 kilometre uzağında yer almaktadır. Bu antik kent, en çok milattan önceye ait dönemlerden kalma eserleriyle tanınmaktadır. Bununla birlikte, şehirde daha çok bilinen eserlerin gölgesinde kalmış ve turistler arasında daha az ilgi görmüş birçok cazibe merkezi ve tarihi eser bulunmaktadır. Burada, Mervdeşt'in daha az bilinen bazı tarihi eserlerini tanıtacağız.

Mervdeşt'in Bilinen Cazibe Merkezleri

Belki de Persepolis (Taht-ı Cemşid), Merdeşt'in en bilinen tarihi eseri olarak kabul edilebilir. Bu antik saray, içinde çeşitli saraylar ve alanlar barındıran, Ahameniş İmparatorluğu dönemine (MÖ 550 - 330) ait hayranlık uyandırıcı bir mimari bütünüdür. Nakş-ı Rüstem, Mervdeşt'in bir diğer antik kompleksidir ve yaklaşık MÖ 1200'den MS 625'e kadar ilgi odağı olmuş, 18 asırlık İran tarihine ait eserleri muhafaza etmiştir.

Pasargad da Mervdeşt'in diğer bir tarihi kompleksidir ve Büyük Kiros'un (MÖ 559 - 529 hükümdarlık dönemi) türbesi buradaki en ünlü eserdir. Bununla birlikte, bu komplekste birkaç saray ve başka yapı da bulunmaktadır.

Nakş-ı Recep de Mervdeşt'in en ünlü tarihi eserlerinden biri olarak kabul edilmelidir. Bu tarihi alan, Sasaniler dönemine (MS 224 - 651) ait büyüleyici kaya kabartmalarının birkaç örneğini barındırmaktadır. Bu komplekse ek olarak, tarihçilere göre zamanının en büyük şehri olan ve şu anda Persepolis'in yedi kilometre kuzeyinde kalıntıları görülebilen İstahr şehrine de değinmek gerekir.

Mervdeşt'in Daha Az Bilinen Cazibe Merkezleri

Tel-i Bakun

Bu tarihi alan, MÖ 4000 ile 3500 yılları arasında insanların yerleşim yeri olmuştur. Bu bölgeden elde edilen en önemli buluntular arasında, Aryan dinlerine ait güzel desenlere ve kırık bir haça sahip seramikler yer almaktadır.

Tel-e Şega

Mervdeşt'in, üzerinde çeşitli arkeolojik kazılar yapılmış olan bir diğer antik alanı da "Tel-e Şega" olarak adlandırılmaktadır. Bu alan, Hayrabad köyünün batısında yer almakta olup 1976 yılında İran'ın ulusal eserler listesine kaydedilmiştir.

Tel-e Nohudi

Mervdeşt'in daha az bilinen cazibe merkezlerinden biri de Tel-e Nohudi'dir. Bu alan, tarih öncesi döneme aittir ve burada değerli eserler keşfedilmiştir.

Kara Kalat

"Kasr-ı Kalat" olarak da adlandırılan bu yapı, Ahamenişler döneminden kalmıştır. Büyük olasılıkla bu saray, bir mesire yeri olarak kullanılıyordu. Sarayın ortasında, suyu dağın içinden çıkan kaynaklarla sağlanan bir havuz bulunmaktadır.

Kırık Kale

Yerel halkın "Se Gümbedan" (Üç Kubbe) olarak adlandırdığı üç ayrı zirvede, üç ayrı yapıdan oluşan ve "Kırık Kale" olarak adlandırılan bir kalenin kalıntıları bulunmaktadır. İstahr bölgesinin doğusunda ve Ramgerd olarak bilinen bir bölgede yer alan bu kalenin geçmişi, İslam'ın İran'a giriş zamanına (MS 651) kadar uzanmaktadır.

Sivend Köprüsü

Bu köprü, Sasaniler döneminden kalma eserlerden biridir ve Sidan bölgesinde, Hafrek-i Ulya kırsalında, Sivend köyünde, Pülvar Nehri üzerinde yer almaktadır. Köprünün çok sayıda gözü, ona benzersiz bir görünüm kazandırmıştır. Köprünün güney kısmındaki ayakları, suyun basıncını akış yönünün tersine kırmak için üçgen, diğer yönde ise daire şeklinde inşa edilmiştir ve bu durum kendi içinde oldukça dikkat çekicidir.

Benyike Pehlevi Kaya Yazıtı

Sasaniler döneminde, olayları kaydetmek için çok sayıda kaya yazıtı yapılmıştır. Bu kaya yazıtlarından biri, İstahr Dağı'nın kuzeydoğusundaki Benyike köyünde bulunmaktadır. Pehlevi dilinde yazılmış olan bu eser, 2008 yılında İran'ın kültürel mirası listesine ulusal eser olarak kaydedilmiştir.

İstahr Köprüsü

Bu köprü de Sasaniler döneminden kalmıştır ve İstahr şehrinin güneybatısındaki Hacıabad köyünde bulunmaktadır. Köprünün kalıntıları, geçmişte büyük bir yapının nehir üzerinde ulaşımı sağlama görevini üstlendiğini göstermektedir.

Bend-i Emir Köprüsü

Bend-i Emir Köprüsü, Deylemi Hanedanlığı ve Adudüddevle'nin hükümdarlığından (949-983) kalan yapılardan biridir. Bu köprü, Kur Nehri üzerine inşa edilmiştir ve temelleri kireç taşı, tuğla ve horasan harcından yapılmıştır. Köprü taşları demir kenetlerle birbirine bağlanmıştır. Uzmanlara göre bu köprü, Sasaniler döneminden kalma bir temel üzerine inşa edilmiştir.

Han Köprüsü

Yaklaşık 500 yıl önce Kur Nehri üzerine inşa edilen Han Köprüsü, Mervdeşt'in daha az bilinen tarihi cazibe merkezlerinden bir diğeridir. Bu köprü, "İmam Kulu Han" adlı bir kişi tarafından yaptırılmıştır. Han Köprüsü 101 metre uzunluğunda ve beş metre genişliğindedir, ancak köprünün ortasındaki çıkıntı nedeniyle yapının genişliği 5,7 metreye kadar ulaşmaktadır. Köprünün yüksekliği 13 metredir. Köprüde suyun geçişi için beş göz inşa edilmiştir. Köprünün temelleri "nanak" adı verilen eski bir harçla, gözler ise tuğla ile yapılmıştır.

Eyüp Peygamber Türbesi

Mervdeşt'in Ramcerd bölgesindeki "Çemeni" köyünün yakınında, yerel halka göre Eyüp Peygamber ve eşi Bibi Rahime'ye ait olduğuna inanılan bir türbe bulunmaktadır. Bu türbenin varlığı nedeniyle, türbenin bulunduğu dağa Eyüp Peygamber Dağı adı verilmiştir. Türbe binası, deniz seviyesinden 1650 metre yükseklikte yer almaktadır. Bu türbenin çevresinde çağdaş döneme ait mezarlar görülmektedir, ancak bu alanda Safevi dönemine ait 9 mezar taşı bulunmaktadır ve birinin üzerinde 1047 Hicri (1637 Miladi) tarihi görülmektedir.